Het geheim van een gezond gazon is doorzaaien

Het droombeeld van een perfect, groen grastapijt staat steeds meer onder druk. Door de klimaatveranderingen verschijnen er na een hete zomer of een harde winter dan ook steeds frequenter kale plekken in een gazon. Voor dit probleem bestaat gelukkig een eenvoudige oplossing: het doorzaaien. Hierbij wordt nieuw graszaad in een bestaand gazon gezaaid om zo opnieuw een vol, gezond gazon te bekomen.

We legden ons oor te luisteren bij landschaps-en tuinarchitect Geert Desmedt, bij wie het doorzaaien ondertussen één van de belangrijkste onderdelen van een gazononderhoud geworden is.

Tuinieren zit duidelijk in het DNA van Geert Desmedt. Reeds als kind wist hij dat hij tuinaannemer zou worden: “Op mijn 8ste vroeg ik een serre als verjaardagscadeau aan mijn ouders en daar vind je mij trouwens nog elke zondag tijdens het seizoen. Na mijn studies aan de Erasmushogeschool te Brussel ben ik in 1992 aan de slag gegaan. Ik heb eerst de verschillende aspecten van het vak bij een baas leren kennen om drie jaar later mijn eigen bedrijf op te richten."

Het bedrijf van Geert heet Parnassia Gardens en is gespecialiseerd in tuinarchitectuur, onderhoud en aanleg van tuinen. Gazonverzorging is hierbij een aanzienlijk deel van zijn job. Omdat het doorzaaien een steeds belangrijker onderdeel van gazononderhoud is geworden, besliste Geert in 2015 om een professionele doorzaaimachine aan te schaffen.  

Hoe komt het dat doorzaaien steeds populairder wordt?

Dit heeft vooral met de klimaatveranderingen te maken. De meeste mensen willen een mooi strak, groen gazon. Maar gras verdraagt moeilijk weerextremen zoals wateroverlast, droogte en hitte. Zo kenden we de laatste jaren verschillende zeer warme zomers, met als uitschieter de maand augustus 2020 waar we temperaturen haalden tot 40 graden. En daar kan een gazon slecht tegen. Droogte en hitte zorgen niet alleen voor geel gras, maar er kunnen in het najaar ook kale plekken ontstaan.

Volstaat het dan niet om het gazon veel water te geven tijdens de zomer?

Het probleem is dat, indien je tijdens een zeer droge zomer een groen gazon wil, je iedere dag minstens 1 keer moet sproeien. De waterfactuur kan dan ook snel oplopen indien je niet over een grote regenwaterput of een boorput beschikt. Ik adviseer mijn vaste klanten dan ook om niet te veel water te verspillen en het gras gewoon geel te laten worden. Na een droogteperiode herstelt gezond gras zeer snel, zelfs na een maand. En indien er kale plekken ontstaan, kom ik langs met mijn doorzaaimachine. Dit is voorzien in mijn jaarlijks onderhoudscontract. Na 14 dagen is het resultaat reeds zichtbaar. Dat maakt mijn werk leuk. Vooral wanneer de klanten enthousiast reageren en over een mirakel spreken.  

Zijn er nog andere oorzaken voor kale plekken dan de droogte?

De redenen waarom er een kale plek in een gazon ontstaat, zijn zeer divers. De meest voorkomende zijn slecht onderhoud van het gazon, bodemproblemen, extreme beloping, veel schaduw, grasziektes, schimmels of dieren. Zo vond ik vorige week meer dan 50 emelten in enkele m² gazon. Die larven van langpootmuggen houden zich ongeveer 7 jaar schuil onder de grond, waar ze zich voeden met de graswortels. Dit moet dus eerst worden aangepakt door insecticides of aaltjes te strooien, alvorens je kan doorzaaien. Anders blijf je ermee zitten.

En hoe pak je gazonschimmels het best aan?

Er zijn diverse middelen in de handel, maar schimmels zijn in het algemeen moeilijk te bestrijden. Daarbij komt dat ze zich gemakkelijk uitbreiden. Er vormen zich cirkels in het gazon die steeds groter of talrijker worden. Zeker als je erover rijdt met een grasmaaier of als een robotmaaier dit doet. Het is dan ook van belang om snel in te grijpen. In de toekomst wordt dit steeds een grotere uitdaging. Door de klimaatverandering en globalisering duiken de laatste jaren steeds meer nieuwe schimmels op in de natuur. Zo zijn in 10 jaar tijd enorm veel essen in Europa aangetast door een agressieve schimmel uit Azië. Omdat hiertegen geen werkend bestrijdingsmiddel bestaat, sterven de jonge essen dan ook massaal. Bij gras biedt het doorzaaien gelukkig een oplossing.

Verschijnen de gazonschimmels dan na het doorzaaien niet gewoon terug?

Om dit te voorkomen, moet je de oorzaken van de schimmelvorming aanpakken. En dit is voor ieder type schimmel anders. Zo duidt sneeuwschimmel op een tekort aan kalium en een teveel aan stikstof in de bodem. Rooddraad is dan weer het gevolg van een tekort aan stikstof en een slechte bodemstructuur. Het is een kwestie van de tekorten in de bodem te verhelpen en een aangepaste bemesting toe te passen. Hierbij kan een bodemanalyse zeker helpen. Dit laat ik sowieso bij ieder groot tuinwerk uitvoeren.

Wat leer je uit zo’n bodemanalyse?

Je komt de zuurtegraad en de voedingstoestand van je bodem te weten. Het is een goede aanvulling op je eigen kennis en ervaring. Want tuinieren is geen exacte wetenschap. Ik weet bijvoorbeeld dat ik minder moet bemesten en bekalken dan de aanbevolen hoeveelheden. Ik doe dit ook vooral in het najaar en het begin van de winter zodat de bodem de tijd krijgt om het op te nemen tegen de lente. De grond in de streek van Kortenberg is namelijk zware klei-en leemgrond die zeer lang het water vasthoudt. Het gebeurt wel dat er te veel stikstof aanwezig is, waardoor het gras geel wordt. Dit is vaak het gevolg van het gebruik van een mulch-robotmaaier die laat op het jaar op het gras blijft rondrijden. Het is dan vaak zeer vochtig weer waardoor het gemulchte gras niet goed verteert. Door de tuineigenaar hierop te wijzen, is dit dan ook snel verholpen.

Dient doorzaaien dan enkel om kale plekken te behandelen?

Neen hoor. Door een gazon regelmatig bij te zaaien, gaat men het verjongen. Het grasperk ziet er niet alleen mooier uit, maar het is ook sterker. Indien men dit niet doet, dunt het gras uit en laat het zich verdringen door mos en onkruid. Het is dan ook veel goedkoper om een grastapijt gezond te houden door het regelmatig aan te dikken, dan een oud gazon compleet te moeten vernieuwen.

Wat is de ideale periode voor het doorzaaien?

Het beste moment om gras te zaaien, is het najaar. De bodem is dan nog warm genoeg en het is dan vaak vochtig zodat de graszaden snel kiemen. In het najaar hebben de jonge grassprietjes ook minder concurrentie van het bestaande gras dat in winterrust is. Een tweede optie is het voorjaar. Doordat de bodemtemperatuur in maart en april meestal lager ligt, zal de kieming wel iets langszamer gebeuren. Een graszaad met een groeiversnellende coating wordt dan ook aangeraden. Om het werk te verdelen, pak ik meestal tijdens het voorjaar de tuinen aan waar het gras met de hand wordt gemaaid. In het najaar komen dan de tuinen aan de beurt waar men een robotmaaier bezit. Het valt mij namelijk op dat gazons met een robotmaaier het tijdens de zomer vaak harder te verduren krijgen.

Hoe gebeurt het doorzaaien?

Bij het doorzaaien is de voorbereiding allesbepalend. Dit begint enkele weken voor de gazonrenovatie met het bespuiten van het gazon met Bofix. Dit is een selectieve herbicide die alle moeilijke onkruiden zoals distels, paardestaart en zelfs meerjarig onkruid verdelgt. Als natuurliefhebber hou ik niet van chemische producten, maar dit is nu eenmaal de enige oplossing om het onkruid helemaal te verwijderen. Daarna moet je het gazon op de kortste stand maaien, beluchten en daarna grondig verticuteren. Zo verwijder je alle vilt, mos en onkruid zodat het jonge gras ongehinderd kan groeien. Met een bladhark haal je dan de restjes mos en onkruid bij elkaar en verwijder je die zorgvuldig. Persoonlijk gebruik ik hierbij het liefst een plastieken hark. Die steekt namelijk minder vast in het mos, terwijl een metalen hark eerder plooit. Daarnaast is het essentieel om eventuele verzakkingen en putten in het gazon weg te werken. Pas wanneer de grond helemaal vlak is, kan ik de doorzaaimachine uit de bestelwagen halen.

Wat is het voordeel van een doorzaaimachine?

Doorzaaien met een machine gaat veel sneller. Daar waar ik vroeger twee dagen nodig had om te verticuteren en met de hand te zaaien, klaren we dit in minder dan één dag. En dat kan tellen in een periode van het jaar waar men jou overal tegelijkertijd verwacht. Vroeger moest ik bijvoorbeeld steeds teelaarde en compost halen om over de graszaden te brengen. Nu wordt het graszaad door de doorzaaimachine van ELIET in de bovenlaag van het gazon zelf ingebracht. Zo blijft de bestaande grasmat intact en heeft het zaadje alle kansen om te wortelen. Het resultaat is dan ook beter dan wanneer het met de hand gebeurt. 

Vergt zo’n machine veel onderhoud?

Wat ik regelmatig doe, is alle gaatjes van het zaadverdeelsysteem met de compressor doorblazen. Zo voorkom je dat ze verstoppen. Anders heb ik nog nooit problemen gehad. Ook na de winter kan ik steeds gemakkelijk de machine in gang trekken. Dit is bij andere machines van bekende merken wel eens anders.

Hoe belangrijk is het bemesten bij doorzaaien?

Zeer belangrijk. Zo stimuleer je het gekiemde gras om te groeien. Hierbij gebruik ik Landscaper Pro. Dat is een gecoate meststof waarvan de voeding geleidelijk gedurende het hele groeiseizoen vrijkomt. Chemische meststof is goedkoper maar het geeft zijn voedingsstoffen zeer snel af en het is maar van korte duur. Bovendien wordt deze soort meststof kunstmatig aangemaakt.

De meststoffen die ik gebruik, zijn ontwikkeld van organische, biologisch afbreekbare materialen, maar het is ook betaalbaar. Ik gebruik wel minder meststof dan aangegeven, maar frequenter. Wij bemesten zo’n 6 keer per jaar. Dit is een dienst die we onze klanten graag aanbieden om een mooi gazon te bekomen. Een mooi groen gazon is tenslotte nog steeds de beste reclame die een tuinaannemer kan hebben.